Tác giả: Simon Watkins, đăng trên Oilprice.com ngày 03 tháng 8 năm 2020, 7:00 PM CDT
Một số báo cáo cao cấp tuần trước đã trích dẫn dữ liệu được công bố vào ngày 26 tháng Bảy bởi Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GAC) về bằng chứng rõ ràng rằng Trung Quốc đã không nhập khẩu dầu thô từ Iran vào tháng Sáu 'lần đầu tiên kể từ tháng Một năm 2007'. Điều này là hoàn toàn vô lý. Trung Quốc không chỉ tiếp tục nhập khẩu hàng triệu thùng dầu thô từ Iran mỗi tháng mà còn tiếp tục làm như vậy để phù hợp với thỏa thuận 25 năm đang diễn ra giữa hai nước. Cụ thể, từ ngày 1 tháng Sáu đến ngày 21 tháng Bảy (trong vòng 51 ngày), Trung Quốc đã nhập khẩu ít nhất 8,1 triệu thùng dầu thô – tương đương 158.823 thùng mỗi ngày (bpd) - từ Iran theo một số cách tương đối trực tiếp, theo một nguồn tin từ quan chức công nghiệp dầu khí cao cấp, người hợp tác chặt chẽ với Bộ Dầu khí của Iran nói riêng với Oilprice.com. Phần lớn trong số 8,1 triệu thùng này được giao bằng tàu container dầu thô, bắt đầu với hàng hóa trên tàu 'Giessel'.
Theo nguồn tin của công ty tình báo thị trường năng lượng toàn cầu, Kpler, nói Oilprice.com tuần trước “Tàu Giessel có thể bốc dầu thô của Iran qua tàu chuyển tải ngay ngoài eo biển Hormuz tại Vịnh Ô-man và điều này có thể xảy ra trong khoảng thời gian từ 26 tháng Tư đến 5 tháng Năm”. Ông Kpler thêm vào các nguồn tin “Sau đó, tàu Giessel đã dỡ khoảng 2,1 triệu thùng dầu thô Iran cho Sinopec (thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc) tại cảng Huangdao, Qingdao vào ngày 13 tháng Sáu”.
Ngay sau đó, theo nguồn tin của Iran, các tàu chở dầu thô 'Stream' và 'Snow' đã rời các cảng của Iran tới Trung Quốc và sau đó đã dỡ lần lượt 1,6 triệu thùng và 2,1 triệu thùng dầu thô của Iran tại các cảng Trung Quốc.
Ngoài gần 159.000 bpd được xuất khẩu trực tiếp, 6,8 triệu thùng khác hoặc hơn đã được xuất khẩu trong cùng khoảng thời gian 51 ngày (133.333 bpd) từ Iran sang Trung Quốc gián tiếp qua Malaysia (và ở mức thấp hơn nhiều là từ Indonesia), theo các nguồn tin được tin cậy từ Iran. Quá trình này bao gồm vận chuyển dầu Iran đến một nơi nào đó trong ranh giới hàng hải của Malaysia (hoặc Indonesia), thay đổi các tài liệu đăng ký tàu liên quan đến nguồn gốc và quyền sở hữu của họ, xuất xứ của dầu thô, và sau đó tiếp tục hành trình đến Trung Quốc.
Một dấu hiệu cho thấy điều này đã diễn ra trong nhiều tháng, ít nhất, xuất hiện trong số liệu nhập khẩu dầu thô GAC chính thức của Trung Quốc cho thấy trong giai đoạn từ tháng Một đến tháng Sáu năm nay, lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc tăng 81,2% từ Malaysia, so với cùng kỳ năm ngoái. Rõ ràng là đang cố gắng làm xáo trộn vấn đề hơn nữa, đối với hàng hóa trên tàu Giessel đến cảng Huangdao, Qingdao ngày 13 tháng Sáu, các tài liệu của Hải quan Trung Quốc chỉ đề cập đến "một hỗn hợp dầu thô đến từ Indonesia" (không phải Malaysia). Gần 15 triệu thùng dầu thô xuất khẩu từ Iran sang Trung Quốc trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng Sáu đến 21 tháng 7 (khoảng 292.157 bpd) chỉ chiếm hơn 58% trong tổng số 500.000 bpd của Iran hoặc hơn tổng lượng xuất khẩu dầu thô hiện tại, trong số tổng sản lượng hiện tại là 2,2 triệu bpd, theo nguồn tin của Iran.
Việc không có số liệu nào trong số này xuất hiện trong các số liệu chính thức của GAC là hoàn toàn không có gì đáng ngạc nhiên, do yếu tố kỹ thuật cơ bản mà bất kỳ hay tất cả dầu thô nhập khẩu vào Trung Quốc từ Iran đều có thể được lưu giữ trong 'kho ngoại quan'. Nói một cách đơn giản: dầu thô đi vào 'kho ngoại quan' hoàn toàn không được đưa vào Hải quan Trung Quốc - và thậm chí không được ghi là đã được 'trả tiền' - và do đó không xuất hiện trên bất kỳ tài liệu nào của GAC. Điều này có nghĩa là Trung Quốc có thể nhập khẩu dầu Iran nhiều như họ muốn mà không cần xuất hiện trong bất kỳ số liệu nhập khẩu nào và không có gì, theo các dự luật liên quan, Trung Quốc phá vỡ mọi lệnh trừng phạt của Mỹ. “Ngay cả khi đó không phải là thủ tục tiêu chuẩn ở đó, tại sao Trung Quốc vẫn ghi lại những lần giao hàng này?” nguồn Iran cho biết.
Một phương pháp khác của Iran khi giao dầu cho Trung Quốc hiện đang được thực hiện bởi Tehran, cùng với chính Nga và Trung Quốc. Nguồn tin của Iran cho biết “Đây là để xây dựng các yếu tố thu gom, dự trữ và phân phối dầu từ Biển Caspian của Iran vào Nga thông qua cấu trúc bổ trợ được sử dụng trong đường ống ESPO (Phía Đông Siberia, Thái Bình Dương), và sau đó để chuyển dầu thô Iran qua Kazakhstan và sau đó vào Trung Quốc”. Iran hiện có 11.875% trong tài nguyên của Caspian , với các mỏ Caspian trên bờ và ngoài khơi ước tính có khoảng 48 tỷ thùng dầu trong các kho dự trữ đã sẵng sàng để dự trữ.
Nga đã có kinh nghiệm sử dụng dầu Iran trong hỗn hợp dầu thô ESPO. Năm 2018, nó đã phải đối mặt với nhiều khiếu nại từ những người mua dầu ở châu Âu khi nỗ lực đáp ứng nhu cầu dầu tăng từ Trung Quốc chỉ đơn giản bằng cách tăng sản lượng dầu thô ở Đông Siberia đã thất bại. Để khắc phục vấn đề chất lượng dầu cung cấp cho châu Âu, Nga đã sử dụng loại dầu thô Iran ngọt, nhẹ có liên quan đến các đợt giao hàng bằng đường ống ESPO của riêng mình, trò lừa bịp giữa châu Âu và Trung Quốc.
Đối với Trung Quốc, có những lợi thế khác biệt khi nắm giữ hàng triệu thùng dầu thô của Iran trong kho, ngoài yếu tố trừng phạt. Để bắt đầu, điều đó có nghĩa là họ có thể bảo đảm dầu với mức chiết khấu cực kỳ tốt, phù hợp với yếu tố bí mật của thỏa thuận 25 năm giữa hai nước. Trong trường hợp dầu thô được vận chuyển bởi các tàu chở dầu Giessel, Stream và Snow - tổng cộng 5,8 triệu thùng - mỗi thùng được giảm 10,95 USD so với giá công bố của Iran, theo nguồn tin của Iran. “Ngoài việc giảm giá này, Iran đã đề xuất giá CIF Trung Quốc (gồm tiền hàng, bảo hiểm và phí vận chuyển hàng hóa) thay vì với giá FOB (Giao tại tàu) và Iran tiếp tục cung cấp bảo hiểm dân sự cho chủ tàu đối với người mua Trung Quốc (P&I), thông qua 'Kish P&I Club', trong số những điều khoản khác sẵn có”, ông nói thêm.
Ngoài ra, điều tích cực đối với Trung Quốc là dầu được dự trữ này có thể được bán bất cứ lúc nào nếu nhu cầu tăng lên hoặc tại thời điểm giá dầu tăng đáng kể (cũng có hiệu quả như một cách phòng ngừa rủi ro). Nó cũng có thể được sử dụng cho lợi thế địa chính trị, vì nó cho phép Trung Quốc trao đổi dầu với các nước nghèo năng lượng mà dù sao cũng có những thứ (ví dụ như các cơ sở cảng) mà Trung Quốc muốn, đặc biệt là theo đuổi chương trình 'Một vành đai, Một con đường '. Cuối cùng, dầu thô Iran được dự trữ mang lại cho Trung Quốc một mạng lưới an toàn an ninh năng lượng rộng hơn trong trường hợp Mỹ áp dụng các biện pháp trừng phạt tiếp theo đối với nhiều nhà cung cấp dầu truyền thống của Trung Quốc.
Ở phía bên kia của phương trình, Iran được hưởng lợi một phần từ việc họ không phải dừng sản xuất tại các lĩnh vực cốt lõi của mình vì họ sắp hết không gian dự trữ, có thể làm hỏng giếng. Họ cũng không phải cam kết với tất cả các đội tàu chở dầu của mình để dự trữ, điều này rất tốn kém và sẽ cản trở việc tăng doanh thu xuất khẩu dầu thô sang các nước khác. Tuy nhiên, lợi ích chính cho Iran là việc tài trợ vốn. Trước khi Iran ký kết một phần của thỏa thuận bí mật 25 năm với Trung Quốc, họ đã thiếu khoảng 150 tỷ USD mà họ cần để hoàn thành tất cả các dự án phát triển dầu khí lớn của mình, cộng thêm 250 tỷ USD mà họ cần để xây dựng phần còn lại của các lĩnh vực kinh doanh quan trọng với cấp độ hoạt động quốc tế.
Trong khi Trung Quốc đã bảo chứng 400 tỷ USD này, Iran vẫn còn tương đối nghèo tiền mặt, do đó, giảm giá cho dầu xuất khẩu là một cách cho phép họ trả cho Trung Quốc một phần chi phí phát triển cơ sở hạ tầng. Theo nhiều nguồn tin, việc giảm giá dầu đối với các tàu chở dầu Giessel, Stream và Snow, là một phần của khoản thanh toán cho công việc đang diễn ra của Sinopec trong Giai đoạn 2 của mỏ dầu khổng lồ - Yadavaran của Iran. Sinopec rõ ràng đang làm việc trong lĩnh vực này trên nhiều hoạt động chỉ hợp đồng thông qua bảy công ty đại diện đã được đăng ký khác nhau ở Myanmar, Malaysia, Singapore và Pakistan, Oilprice.com hiểu từ nguồn tin Iran.
Ngoài các chuyến hàng dầu thô trực tiếp từ Iran đến Trung Quốc được xác định và các chuyến hàng dầu thô gián tiếp Iran-Malaysia (thỉnh thoảng là Indonesia) -China từ ngày 1 tháng Sáu đến ngày 21 tháng Bảy, theo nguồn tin từ Iran: “các công ty vỏ bọc của Trung Quốc đã nhận thêm 1,2 triệu thùng (khoảng 23,529 bpd) dầu của Iran - được dán nhãn lại dầu thô Iraq - vào tháng Sáu dành cho Trung Quốc, và được bán với giá giảm 12 USD/thùng so với giá hỗn hợp Basra, và các đại lý thương mại Pakistan đã lấy thêm 1,1 triệu thùng dầu thô (khoảng 21,568 bpd) được mua thay mặt cho Trung Quốc.
Việc tái dán nhãn dầu Iran thành dầu của Iraq này cũng đơn giản như Hoa Kỳ không thể phát hiện được. Bởi chỉ Iraq không chỉ có chung biên giới cực kỳ dài và nhiều kẻ hở với Iran mà hai nước còn chia sẻ nhiều mỏ dầu, dầu ở phía biên giới Iraq được khoan từ chính các nguồn giống như dầu được khoan ở phía Iran. Theo nguồn tin của Iran “Ngay cả khi người Mỹ thực sự đóng quân ở mọi giàn khoan trong mọi lĩnh vực chung ở Iraq, họ sẽ không thể biết được liệu dầu chảy ra từ phía Iraq hay phía Iran”.
Tóm lại, các phương thức này - vận chuyển trực tiếp từ Iran sang Trung Quốc (khoảng 159.000 bpd), vận chuyển gián tiếp từ Iran sang Trung Quốc qua Malaysia hoặc các nước khác (khoảng 133.000 bpd), dán nhãn lại cho dầu xuất khẩu sang Trung Quốc (khoảng 24.000 bpd) và cho Pakistan đại lý thương mại (khoảng 22.000 bpd) - có nghĩa là chỉ trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng Sáu đến ngày 21 tháng Bảy, Trung Quốc đã nhập khẩu ít nhất 338.000 bpd dầu thô của Iran. Điều này tương đương với hơn 67% trong tổng số 500.000 bpd xuất khẩu của Iran tại thời điểm này. Điều này có nghĩa hiện tại có khoảng 162.000 bpd được xuất khẩu cho các khách hàng truyền thống lớn khác của Iran, bao gồm cả Syria và các quốc gia Khối Đông cũ khác, trong số những quốc gia khác.
Biên dịch: Bích Tuyền
