Giá dầu phổ quát của Mỹ có thể đã sụp đổ nhanh vào vùng giá âm trong tuần trước, nhưng ngay cả trong đống đổ nát của cuộc khủng hoảng kinh tế hiện tại vẫn có một số hy vọng.
Cuối cùng, nhu cầu về nhiên liệu hóa thạch sẽ quay trở lại sau khi việc phong tỏa vì đại dịch coronavirus bắt đầu được nới lỏng. Tuy nhiên, khi tiêu dùng xuất hiện trở lại, ngành công nghiệp dầu mỏ toàn cầu sẽ trông rất khác biệt.
Trung tâm của cuộc khủng hoảng hiện nay là Cushing, Oklahoma. Điểm không giáp biển trên bản đồ của Mỹ, nơi có một mạng lưới đường ống chi chít kết nối với nhau, mang dầu thô từ khắp đất nước để trữ trong những bồn chứa khổng lồ.
Vấn đề là khả năng sức chứa lên đến 80 triệu thùng dầu của Cushing đang cạn kiệt nhanh chóng, sức ép từ thị trường hàng hóa thực, khi vẫn còn quá nhiều dầu thô đang được khai thác trong khi nhu cầu về hàng hóa này đã tụt xuống mức thảm họa.
Theo S&P Global Platts Analytics, mức tiêu thụ dầu vào tháng tới dự kiến sẽ giảm gần 20 triệu thùng/ngày, tương đương khoảng 1/5 mức của năm ngoái và có thể còn thấp hơn nữa. Sự mất cân bằng dài hạn giữa cung và cầu này sẽ dẫn đến sức chứa của Cushing, hiện đang cất giữ hơn 60 triệu thùng, sẽ không còn chỗ trống trong ba tuần nữa.
Tại thời điểm này, các nhà sản xuất dầu trên khắp Hoa Kỳ có thể không còn cách nào khác ngoài việc đóng các giếng khoan của họ bằng cách đóng đầu ống.
Các nhà sản xuất dầu đá phiến quy mô nhỏ trên bờ vực
Các nhà sản xuất dầu ở khắp mọi nơi phải đối mặt với cùng một vấn đề ở một mức độ nhất định, nhưng tại Mỹ - nơi chi phí vận hành cao và thị trường phụ thuộc vào các kho chứa như Cushing, đã lấp đầy với tốc độ 6 triệu thùng mỗi tuần khi hoạt động trong các nhà máy lọc dầu giảm xuống mức thấp nhất trong 17 năm - tình hình đang tiến gần đến đỉnh điểm. Hàng trăm nhà sản xuất quy mô nhỏ đầy nợ nần trên khắp Texas và Trung tây nước Mỹ, vốn là nơi dẫn đầu cuộc cách mạng đá phiến của Mỹ, hiện đang phải đối mặt với sự phá sản.
Mặc dù các công ty này có thể mất khả năng thanh toán, tài sản của họ sẽ vẫn còn. Những giếng khoan này sẽ bị các chủ nợ tịch thu, hoặc bị thu mua lại bởi các đối thủ lớn hơn và ổn định hơn về tài chính. Tuy nhiên, không chắc là mức sản xuất của Hoa Kỳ có thể được duy trì ở mức hiện tại, đặc biệt là nếu các trung tâm lưu trữ thương mại như Cushing được lấp đầy.
Theo ước tính của chính phủ Hoa Kỳ, sản lượng của nước này sẽ giảm 660.000 thùng/ngày trong năm tới, từ mức cao nhất khoảng 13,2 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, những dự báo này bây giờ có vẻ như vẫn quá lạc quan trừ khi nền kinh tế Mỹ bị buộc phải thoát khỏi chế độ ngủ đông do phong tỏa. Thậm chí sau đó, không có gì chắc chắn rằng người tiêu dùng sẽ khôi phục trở lại nhu cầu ở mức trước đó ngay lập tức.
“Giá dầu cực thấp là những gì chúng ta sẽ phải có để ngăn chặn nhiều hơn các hoạt động của các nhà sản xuất dầu đá phiến của Mỹ, những người hiện vẫn đang sản xuất một lượng dầu tương đối cao, mặc dù họ đã cắt giảm vốn, mặc dù họ đã cắt giảm số lượng giàn khoan và các vỉa dầu, nhưng hành đồng đó chưa ảnh hưởng đến sản lượng sản xuất hiện nay trừ khi bạn thực sự bắt đầu đóng cửa tại các giếng hiện có”, ông Chris Midgley, trưởng bộ phận phân tích của S&P Global Platts Analytics cho biết trong một nghiên cứu gần đây.
“Và cuối cùng, với những mức giá như vậy, bạn cũng có thể thấy các nhà sản xuất chọn đóng cửa giếng của họ, có thể thấy các sản xuất của Canada đóng cửa, hoặc tạm ngừng, như cách chúng ta gọi nó, và cuối cùng điều đó cho thấy đã giúp cân bằng thị trường”, ông nói
Khủng hoảng bắt đầu với sự cố OPEC
Một số nhân vật trong ngành có ảnh hưởng cho rằng thiệt hại của thị trường dầu mỏ đã được OPEC thực hiện ngay cả trước khi có thể nhận biết được tác động của dịch coronavirus đến nhu cầu về dầu. Sự sụp đổ của liên minh giữa Ả Rập Saudi và Nga hồi đầu năm đã dẫn đến việc các đại gia sản xuất lớn nhất khởi động một cuộc chiến giá cả tàn khốc, làm tràn ngập thị trường thế giới với dầu thô giá rẻ.
Có vẻ việc nhận ra nguy hiểm là quá muộn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cố gắng can thiệp để đưa cả hai bên trở lại bàn đàm phán trong tháng này và đồng ý cắt giảm sản lượng lịch sử. Về lý thuyết, hiệp ước của họ có thể đã loại bỏ gần 15 triệu thùng/ngày khỏi nguồn cung toàn cầu, nhưng sẽ mất vài tuần để chuyển dịch điều này sang thị trường. Trong khi đó, danh sách ngày càng tăng của các tiêu chuẩn dầu thô và sản phẩm dầu mỏ giao dịch gần đây với mức âm cho thấy thiệt hại lâu dài có thể đã xảy ra.
“Tôi nghĩ rằng OPEC bằng cách tăng cung tràn ngập thị trường, trong một thị trường dư cung, đã làm hỏng thị trường, và đỉnh điểm là đại dịch ngay sau đó”, Bộ trưởng năng lượng của Qatar, Saad al-Kaabi, nói trong một cuộc phỏng vấn với S&P Global Platts. “Giống như người Mỹ hay nói, một cơn lốc kép, sẽ khiến thị trường cần rất nhiều thời gian để phục hồi”.
Những gì sẽ xuất hiện từ mớ hỗn độn này là không chắc chắn. Ả Rập Saudi và các đối tác OPEC đang chịu áp lực rất lớn một lần nữa để kiềm chế sản lượng của họ hơn nữa. Nhưng những quốc gia này, trong nhiều trường hợp đòi hỏi giá dầu giao dịch trên 80 USD/thùng để cân bằng ngân sách của họ, đang phải đối mặt với các vấn đề kinh tế nội tại.
Trong khi đó, các công ty dầu khí quốc tế như Shell, BP và Exxon Mobil đang cắt giảm chi tiêu đầu tư cho sản xuất mới và giảm xuống trong một thời gian bất ổn kinh tế kéo dài. Một số đã cắt giảm mức cổ tức của họ.
Giống như trong các chu kỳ giảm trước đây, sự sụp đổ trong chi tiêu trong toàn ngành và lợi nhuận thấp hơn của các nhà đầu tư sẽ khiến người tiêu dùng gặp phải các với biến động giá lớn hơn một khi khủng hoảng giảm. Sự bất định là về điều duy nhất thị trường dầu có thể chắc chắn trong tương lai.
Biên dịch: Anh Tuấn
